Meme kanserinde doktor muayenesinden evvel kişinin kendi ön muayenesi önemlidir. Belirli aralıklarla önlem amacıyla yapılacak bu muayene işlemi ile meme kanseri ön teşhisi konulabilir. Peki, buna göre meme kanseri nasıl anlaşılır? Meme kanserini işaret eden deri değişiklikleri, kitle durumları nasıl gözlenir? İşte, artık amansız bir hastalık olmaktan çıkma yolunda emin adımlarla ilerleyen meme kanserinin belirtileri...

Meme kanseri neden olur?
Meme kanseri kadınların en çok karşılaştıkları hastalıklardan biridir. 10 kadından birinin yakalandığı meme kanseri erken evrede yakalanabilirse tedavi edilebilir bir hastalık haline gelir. 20 yaşından itibaren kadınların ayda bir kez kendilerini muayene etmesi, yılda bir kez de doktora görünmesi erken teşhis açısından oldukça önemlidir.

     Meme kanserine neden olan hücrelerin çoğalması ve büyümesi oldukça zaman alır. Ancak çoğaldıktan sonra hücreler lenf ve kan yoluyla vücudun diğer organlarına yayılabilir. Meme kanserinde en önemlisi kanserin kan ve lenf yolu ile diğer organlara yayılmadan tanının konmasıdır. Bu aşamada konulan bir tanı ile tedavi oranı çok yüksektir. Bu nedenle meme kanserinde erken teşhis çok önemlidir.

Meme kanseri nedir?
Meme kanseri, meme dokusu içinde süt kanalları içerisinde oluşan kanser hücreleridir. Meme kanseri, memenin süt bezlerinde ve üretilen sütü meme başına taşıyan kanalları döşeyen hücreler arasında, çeşitli etkenler sonucu kontrolsüz şekilde çoğalan ve başka organlara yayılma potansiyeli taşıyan hücrelerden meydana gelen tümöral oluşumdur.

Meme kanseri belirtileri nelerdir?
Meme kanseri en sık 50 yaş üzeri kadınlarda rastlanır ancak bu gençler de meme kanseri olmayacağı anlamına gelmez. 20 yaş itibari ile kişinin ayda bir kendisinin yılda bir doktorunun yapmış olduğu muayene çok önemlidir. Erken teşhis hayat kurtarır. Günümüzde meme kanseri belirtilerinin çoğu kişinin kendisi tarafından bulunuyor. Kanserli kitleler nispeten sert, düzensiz kenarlı, yüzeyi pürtüklü görünüyor ve meme dokusu içinde rahatça oynatılamıyor. Aşağıdaki belirtilerden en az biri varsa hemen doktora gösterilmesi gerekir.

Memede veya koltuk altında ele gelen kitle (sertlik, şişlik)

Memebaşında içe doğru çekilme, çökme veya şekil bozukluğu

Memebaşı derisinde değişiklikler (soyulma, kabuklanma)

Meme cildinde yara veya kızarıklık

Meme cildinde ödem, şişlik ve içe doğru çekintiler olması (portakal kabuğu görünümü)

Memede büyüme, şekil bozukluğu veya asimetri ya da renginde değişiklik (kızarıklık vs.)

Kendi kendine meme muayenesi nasıl yapılır?
Her kadın kendini ayda 1 kez mutlaka muayene etmelidir. Bu muayene, adet başlangıcından 5-7 gün sonra yani hormon etkisinin en az olduğu dönemde yapılmalı. Meme muayenesi farklı şekillerde yapılabiliyor. Ayna karşısında, sırt üstü yatarken ve duş alırken muayene edilebilir.

Ayna karşısında yapılan muayene
Muayeneye önce ayna karşısında başlanır. Eller bele konularak önce memelerin simetrik olup olmadığı kontrol edilir. Memelerde görünür bir kitle araştırılır, meme derisinde herhangi bir çöküntü veya renk değişikliği olup olmadığına bakılır.

Kollar yukarı kaldırılarak aynı incelemeler tekrar yapılır.

Sırt üstü yatarken muayene
Muayeneye önce sağ memeden başlanır. Daha rahat muayene edebilmek için sağ omuz-sırt altına küçük bir yastık konulur. Sağ el başın arkasına yerleştirilir.

Muayene sol elin 2-3 parmak ucu ile gerçekleştirilir. Meme başı çevresinden başlayarak ve meme dokusuna hafifçe bastırarak saat yönünde halkasal hareketler ile herhangi bir duyarlılık veya kitle olup olmadığı kontrol edilir. Tüm meme muayene edildikten sonra koltukaltına bakılır. Sol meme ve koltukaltı da benzer şekilde değerlendirilir.

Duş alırken yapılan muayene
Ayakta sol memenizi muayene ederken, sol elinizi başınızın üzerinde tutun.

Sağ elinizle yukarıdan aşağıya doğru ve aşağıdan yukarıya doğru sol memenizi bastırarak muayene edin.

Sağ elinizle sol memenizin dış tarafından meme başına doğru ışınsal veya daireler çizecek şekilde bastırarak muayene edin.

Yapılan muayeneler sonucunda meme içinde ceviz büyüklüğünde farklı bir sertlik ya da şişlik olması durumunda mutlaka doktora muayene olunması gerekir.

Meme kanserinden nasıl korunuruz?
Aşırı kilo almak meme kanseri riskini yükseltir. Bu durum menopoz sonrası dönemde sık rastlanan bir durum haline gelmiştir. Kadınlar menopoz dönemlerinde karın ve üst beden bölgelerinden fazla kilo almaya başlarlar ve bu durum kalça ve alt kısımlardan kilo alan kadınlara nazaran daha fazla meme kanseri riski taşır.

Hormonal ilaçlardan olabildiğince uzak durun. Menopoz sonrası kadınların hormon yerine koyma tedavilerine başlarlar ve bu tedaviyle östrojen ve progesteron gibi kadınlık hormonları alırlar. Bu durum da meme kanseri riski arttırır.

Düzenli olarak spor yapılması gerekir. Bu hem kilo kontrolünüzü hem de yüksek östrojen düzeyini dengeler. Ayrıca düzenli olarak yapılan sporun bağışıklık sistemini güçlendirdiği de biliniyor. Çalışmalar, menopoz öncesi dönemde haftada en az dört gün düzenli olarak spor yapmanın meme kanseri riskini önemli oranda azalttığını gösteriyor.

Alkol tüketiminin azaltılması gerekir. Alkolün östrojen metabolizmasını etkilemesi ve kan östrojen düzeyini yükseltmesi meme kanseri riskini arttırır.

Sigara kullanımı, meme kanseri dahil olmak üzere birçok kanserin gelişme riskini artırıyor.

Meme kanseri evreleri
Meme kanserinde 4 evreden bahsedilebilir. Evre I, II ve bazı evre III tümörler erken evre meme kanseri kabul edilir. Evre III tümörlerinin bir kısmı ile evre IV tümörleri ise meme kanserinde ileri evre olarak adlandırılır. Meme kanserinde evreleme yaparken tümörün büyüklüğü, çevredeki lenf nodlarına yayılıp yayılmadığı göz önüne alınır. Buna göre meme kanseri evrelerini şu şekilde tanımlayabiliriz;

Evre 0 – DCIS

Evre I : Tümör 2 cm’den küçük ve henüz lenf nodlarına sıçramamış.

Evre II : Tümör 2- 5 cm arasında bir büyüklükte olup çevredeki lenf nodlarına sıçramış ya da sıçramamış olabilir.

Evre III: Çevredeki lenf bezlerine daha fazla yayılmış demektir

Evre IV: Diğer organlara (kemik, karaciğer, beyin, akciğer) veya kemiğe, uzaktaki lenf nodlarına metastaz yapmış demektir.