Suriye sınırında yapılan arkeolojik yüzey taraması sonucunda 5 bin yıl öncesine ait buğday taneleri bulundu.

1989 yılından beri Mardin, Şanlıurfa ve Diyarbakır illerinde ön Asya tarihi üzerine arkeolojik çalışmalar yapan Gaziantep Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Eyüp Ay, ilk kez Türkiye sınırları içerisinde eski buğday ve fiğ taneleri bulduklarını söyledi. Suriye sınırında ağırlık verdikleri arkeolojik çalışmalar hakkında bilgi veren Ay, "Suriye sınırlarına yakın Kızıltepe'ye bağlı Çağıl-Meşkok Höyüğü'nde survey çalışma yöntemiyle yeşil alanda bir tahribat yapılmış ve bu tahribat
içinde bir höyük ortaya çıkmıştı. Bu höyükte yaptığımız arkeolojik yüzey taraması sonucunda içinde M.Ö 3 bin yıllarına ait buğday ve fiğ taneleri bulduk. Bulduğumuz buğday ve fiğ taneleri, Türkiye sınırları içerisinde Mezopotamya'nın en eski buğday ve fiğ taneleridir. Bu bulguyu 5 bin yıl önceye tarihlendiriyoruz" dedi.

Buğday ve fiğ tanelerini istilaya uğrayan bir bölgede yangın geçirmiş bir tabakanın içinde bulduklarını ifade eden Ay, tahıl ambarı olarak kullanılan yapının yangın geçirirken bu tanelerin içindeki oksijenin tamamen yok olduğunu, karbonize bir hal aldığı için kendi doğal koşulları içinde korunduğunu kaydetti. Buğday ve fiğ tanelerinin 5 bin yıllık olduklarını aynı yapının içinden çıkardıkları çanak-çömleklerin tarihi ile ortaya çıkardıklarını söyleyen Ay, "Tanelerin analizlerini önümüzdeki günlerde
yapacağız. Ama aynı yapının içinde bulduğumuz bu çanak-çömlekler mekanik seramik olarak adlandırılan ve M.Ö 3 bin dönemine ait Sümer uygarlığının Er Hanedanlar dönemine ait çanak-çömlekler olduğunu biliyoruz. Çanak-çömlekler ile buğday ve fiğ tanelerini aynı tabakada bulduk. Bundan hareketle hangi döneme ait olduğunu rahatlıkla tarihlendirebiliyoruz" diye konuştu.
Yazılı belgelerden bölgenin tarım açısından çok önemli olduğunu bildiklerini anlatan Ay, şunları söyledi:
"Zaman zaman güney Mezopotamya'da çatışmalar veya kuraklıklar yaşandığı için kuzey Mezopotamya'da tarımın yapıldığını da biliyoruz. Sümer dönemine ait yazılı belgeler bunu yeterince gösteriyor. Biz de arkeolojik anlamda bir kez daha belgelendirmiş olduk. Buğday ve fiğ tanelerinin bizim bölgede M.Ö 10 binli yıllardan itibaren yavaş yavaş evcilleştirilmeye başladığını daha önceki arkeolojik çalışmalardan biliyoruz. Diyarbakır ve Batman'daki kazılardan da biliyoruz, fakat bunları tane olarak henüz ilk kez
buluyoruz. Biz buğday öğütme taşlarını bulduğumuz için burada buğdayın üretildiğini kabul ediyorduk. Yani M.Ö 10 bin yıllarında Diyarbakır, Urfa ve Mardin'in kuzey kesimlerinde daha doğrusu kuzey Mezopotamya'da tarımın yapıldığını biliyorduk. Ancak ilk defa 5 bin yıl öncesine ait buğday ve fiğ tanelerini bulmuş olduk."