Uzay havasındaki değişimlerin etkilerini izlemek ve modellemek üzere "Uzay Havası Uygulama Merkezi" kuruluyor. Merkezin 2025 yılında faaliyete geçmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan politikalar doğrultusunda Milli Uzay Programı'nı uygulamaya alan Türkiye Uzay Ajansı (TUA), belirlediği 10 hedefi gerçekleştirmeye odaklandı.
Programda yer alan "Uzay havası ya da meteorolojisi olarak tabir edilen alana yatırım yaparak uzaydaki yetkinliği artırmak" hedefi için de yol haritası belirlendi. Bu kapsamda uzay havasındaki değişimlerin etkilerini izlemek ve modellemek üzere "Uzay Havası Uygulama Merkezi" (UHUM) kuruluyor. Merkezin 2025 yılında faaliyete başlaması planlanıyor.
UHUM'un dağınık akademik çalışmaları desteklemesi ve birbirine entegre etmesi, akademik çalışmalarla uzay havası, yakın uzay nesnelerinin izlenmesi, uzay ortamı simülasyonları gibi servisler arasındaki bağı kurması, servislerin sürekliliğini sağlaması ve uluslararası kuruluşlarda Türkiye'yi temsil etmesi amaçlanıyor.
Uzay havasındaki değişimler kesintilere yol açabiliyor
Uzay fiziğinin bir dalı olan uzay havası, Güneş Sistemi'ndeki değişken koşulları inceliyor. Buradaki fiziki olaylar öncelikle uyduların ömürlerini etkilerken uydulardan sağlanan haberleşme, seyrüsefer gibi hizmetlerde de bozulmalara veya kesintilere neden olabiliyor.
Yeryüzünde ise güneş fırtınaları elektrik iletim sistemlerinin devreden çıkması ve büyük alanlarda uzun süreli elektrik kesintilerine neden olabildiği gibi haberleşmeden jeofizik ölçümlere ve hatta iklime kadar pek çok konuyu etkileyebiliyor. Bu nedenle uzay havasının sürekli izlenmesi, tahmin edilmesi ve fiziki olayların daha iyi anlaşılması gerekiyor.
Çeşitli uluslararası kuruluşlar ve bazı ülkeler bu amaçla merkezler ve projeler oluştururken uzay havasına yönelik hizmetler veriyor. Türkiye'de de uzay havasına, bilimine ve astrofiziğe dair çalışmaları koordine edecek, temel hizmetleri verecek ve uluslararası işbirliği çalışmalarını yürütecek merkez ihtiyacı UHUM ile giderilecek. Buradaki çalışmalarla uzay havası konusunda üniversitelerin ve araştırma kuruluşlarının çalışmalarının desteklenmesi ve uzayda yapılacak deneyler için projelerin oluşturulması öngörülüyor.
En yakın hedef "uzay yolcusu"
Programdaki en yakın hedeflerden biri olan "Bir Türk vatandaşının uzaya gönderilmesi" noktasında bu yıl Alper Gezeravcı ve Tuva Cihangir Atasever Türkiye'nin ilk uzay yolcuları olarak belirlenmişti. Alper Gezeravcı'nın 2024'ün başında uzay yolculuğuna çıkması planlanıyor.
"Ay'a ilk teması gerçekleştirme" hedefi kapsamında sert inişin 2026'da, yumuşak inişin de sonraki yıllarda gerçekleştirilmesi bekleniyor.
Program kapsamında yeni nesil uydu geliştirme alanında dünyayla rekabet edebilecek ticari marka ortaya çıkarmak, Türkiye'ye ait bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirmek, uzaya erişimi sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmak, ülkeyi astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konularında daha ileri seviyeye taşımak, ülkede uzay sanayi ekonomisini geliştirmek ve bir uzay teknolojisi geliştirme bölgesi kurmak da hedefler arasında yer alıyor.
(Muhabir: Murat Şimşek) | 
