Sonbahar ve kış aylarında artış gösteren mevsimsel duygudurum değişikliklerinin, toplumda sanılandan daha yaygın olduğu belirtiliyor.



Uzmanlar, bu durumun yalnızca bir “mevsim yorgunluğu” olarak görülmemesi gerektiğini vurguluyor.

Mevsimsel depresyon; artan uyku ihtiyacı, çökkün ruh hali, karbonhidrat ağırlıklı iştah artışı ve kilo alımıyla kendini gösterirken, ilkbahar ve yaz aylarında belirgin bir düzelme yaşanmasıyla diğer ruhsal durum değişikliklerinden ayrılıyor.

Kış Yorgunluğundan Farkı

Uzmanlara göre mevsimsel depresyonun belirtileri haftalarca devam ederek kişinin günlük yaşamını belirgin şekilde etkiliyor. Belirtiler arasında:

Sürekli çökkün ruh hali

Enerji kaybı ve halsizlik

Artmış uyku ihtiyacı

Karbonhidrat ağırlıklı beslenme

Kilo artışı

Sosyal geri çekilme

Motivasyon ve konsantrasyon kaybı

Suçluluk ve değersizlik hisleri

Normal kış yorgunluğunun birkaç gün içinde kaybolduğu, ancak mevsimsel depresyonda sürecin haftalarca sürebildiği ifade ediliyor.

Gün Işığı Azalınca Beyinde Ne Değişiyor?

Kış aylarında gün ışığının azalmasıyla birlikte vücutta melatonin hormonunun daha uzun süre salgılandığı, bunun uyku artışı ve enerji düşüklüğüne yol açtığı belirtiliyor. Aynı dönemde serotonin seviyelerinin düşmesi ise keyifsizlik, isteksizlik ve duygusal dalgalanmaları tetikleyebiliyor. Bu değişikliklerin biyolojik saati etkileyerek sirkadiyen ritmi bozduğu aktarılıyor.

Kimler Daha Risk Altında?

Mevsimsel depresyonun:

Kadınlarda daha sık görüldüğü

Genellikle 20–40 yaş arasında başladığı

Gün ışığının kışın çok az olduğu bölgelerde daha yaygın olduğu

belirtiliyor. Ayrıca depresyon geçmişi olanlar, kapalı alanlarda uzun süre çalışanlar, vardiyalı çalışanlar ve sık seyahat edenlerde risk daha yüksek.

Tedavide Öne Çıkan Yöntemler

Mevsimsel depresyonda en etkili tedavi yönteminin ışık terapisi olduğu ifade ediliyor. Bunun yanında:

Bilişsel davranışçı terapi

Gerektiğinde ilaç tedavisi

de kullanılabiliyor. Tüm tedavi süreçlerinin uzman kontrolünde yürütülmesi gerektiği vurgulanıyor.

Günlük Yaşam İçin Öneriler

Uzmanlar, mevsimsel depresyonun etkilerini azaltmak için şu önerileri paylaşıyor:

Gün içinde mümkün olduğunca güneş ışığına çıkmak

Düzenli egzersiz yapmak

Uyku düzenine dikkat etmek

Karbonhidrat ağırlıklı beslenmeden kaçınmak

Omega-3 ve B vitamini yönünden zengin gıdalar tüketmek

Sosyal ilişkileri güçlendirmek ve sevdiklerle vakit geçirmek

Belirtilerin hafife alınmaması ve özellikle risk grubundaki kişilerin gerektiğinde uzman desteği alması öneriliyor.

(Muhabir: Furkan Öztürkmen)