TÜİK, evleri tek tek ziyaret edip, bütün illerin nüfusunu çıkardı. Proje sayesinde sürekli güncellenen modern bir veri tabanı oluşturuldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yaklaşık bir yıl süren önemli bir çalışmaya imza attı; evleri tek tek ziyaret edip illerin nüfusunu çıkardı. Ancak Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi adı verilen proje, basit bir sayım olmadı. Elektronik ortamda devamlı yapılacak güncellemelerle yaşayan, modern bir veri tabanı oluşturuldu. Sistem, 21 Eylül'den itibaren Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne geçiyor ve işlemeye başlıyor. Genel müdürlük, vatandaşları bilgilendirmek amacıyla, özel afişler hazırlattı. Bunlar otobüs durakları, hastane ve belediye binaları gibi halkın yoğun olarak bulunduğu yerlere asılacak. Uygulamanın vatandaşı yakından ilgilendiren cezai müeyyideleri olacak. Adres değişikliğini 20 gün içinde nüfus müdürlüklerine bildirmeyenlere 250 TL'den 500 TL'ye kadar para cezası kesilecek. Yalan ve yanlış beyanda bulunanlara 4 aydan 6 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu beyanlara tanıklık eden muhtarlara ise çeşitli yaptırımlar uygulanacak. Sistem, vatandaşla devlet arasındaki işlemlerin daha rahat yürümesini de sağlayacak. Elektrik, su, telefon ve posta gibi hizmetlerin halka ulaştırılması kolaylaşacak. En küçük yerleşim biriminde yaşayan nüfusun bile cinsiyet, yaş ve eğitim durumu her an bilinebilecek. Bu sayede sağlık, eğitim, konut, ulaşım ve sosyal hizmetlerin planlanması daha rahat yapılacak.

Nüfusun adrese dayalı olarak tespit edildiği sistem, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yürütüldü. Çalışmalar sırasında sayım yapacak personel sıkıntısı da çeken TÜİK, sistemi Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü'ne devrediyor. 21 Eylül'den itibaren 'Adres Kayıt Sistemi' olarak nüfusa geçen sistem, kişilerin adreslerinin elektronik ortamda, güncel olarak tutulmasını sağlıyor. Sistemle kişinin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerleşim yeri adresi, kişinin yerleşim yeri dışında kalan ve geçici süre oturulan yazlık, kışlık, ikinci veya üçüncü konut gibi diğer adresleri tutulacak. Vatandaş, adres değişikliklerini nüfus müdürlüklerine beyan edecek. Burada elektronik ortamda tutulan bilgiler, hizmet alınmak üzere müracaat edilen kurumlara (belediyeler, elektrik ve su idareleri) bildirilecek. Adres beyan formları www. nvi.gov.tr adresinden, nüfus müdürlüklerinden, muhtarlıklardan, dış temsilciliklerimizden ve hizmet alınmak üzere müracaat edilen kurumlardan temin edilebilecek. Engellilik, yaşlılık, hastalık gibi beyanda bulunmaya engel hali bulunanlar ve yerine beyanda bulunabilecek yakını olmayan kimsesizlerin adres bilgilerini ise bağlı bulundukları muhtarlıklar, nüfus müdürlüklerine bildirecek. Sistemin daha hızlı ve rahat işlemesi için İstanbul Nüfus Müdürlüğü'ne 170 yeni personel atandı. Müdürlüklerde bürolar oluşturuldu. Nüfusun yoğun olduğu ilçelere nüfus şeflikleri açıldı.

Yaklaşık 1 yıl önce TÜİK tarafından çalışmalarına başlanan sistemin kurulması iki aşamalı bir çalışmayla gerçekleşti. İlk aşamada, belediye ve il özel idarelerinin sorumluluk alanlarındaki tüm adresler ulusal veri tabanına aktarıldı. İkinci aşamada ise bu işlemleri tamamlayan illerin nüfus tespitine geçildi. Bu aşamada TÜİK evleri tek tek ziyaret ederek hane halkını tespit etti. Vatandaşa, adreste ikamet edilen süre, hane halkının kaç kişiden oluştuğu, tarımsal faaliyetle uğraşan bulunup bulunmadığı, aylık ortalama gelir ve geçim kaynağı soruldu.

1927'den beri her 5 yılda bir sokağa çıkma yasağı uygulanarak yapılan nüfus sayımı, sistem sayesinde sona eriyor. Her sokağın, her evin (dağ başında bile olsa) mutlaka sabit bir numarası olacak. Kimlik numarası esaslı olacak sistemle artık kaydırma nüfus sayımları yapılamayacak. Dolayısıyla herkes bir tane ikametgâh gösterme zorunluluğunda olacak. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da sistemle nüfus tespiti için bütün milleti ev hapsine mahkum eden çağdışı uygulamaya son verdiklerini bildirmişti. Erdoğan, Adres Kayıt Sistemi ile vatandaştan istenen ikametgâh ilmühaberinin de tarihe karıştığını açıklamıştı.

Sistem, hayatı kolaylaştıracak

Adres Kayıt Sistemi, nüfus sayımı değil, devamlı yapılacak güncellemelerle yaşatılan modern bir veri tabanı. Bu sistemde TC kimlik numaralarına göre kayıt yapılacağından mükerrer kayıt ya da kayıt olamama gibi riskler bulunmuyor. Sistemle ücra köylerden şehir merkezlerine kadar bütün adresler, belirlenen adres standardına göre düzenlenecek. Bu standart ülkemizde yaşanan adres karmaşasına son verecek. Belediye, posta, telefon, elektrik ve benzeri hizmetlerin yürütülmesi kolaylaşacak. Bu sistem, kamu kurumlarının da paylaşımına açılacağından devlette zaman ve kaynak tasarrufu sağlanacak. Vatandaşların farklı kurumlardan aldığı birçok kayıt hizmeti, bu sistemin hayata geçmesiyle tek bir yerden alınabilecek ve bürokratik işlemler azalacak. Sistemle en küçük yerleşim biriminde yaşayan nüfusun bile cinsiyet, yaş ve eğitim durumu her an bilinebilecek, bu sayede sağlık, eğitim, konut, ulaşım ve sosyal hizmetlerin planlanmasında güncel bilgiye sahip olunacak. Yerleşim yeri bazında nüfusun büyüklüğü, yaş ve cinsiyet, doğum, ölüm, evlenme, boşanma, göç, okullaşma ve benzeri gibi nüfusun niteliklerine ilişkin temel istatistikler, daha kısa zaman aralıklarında istatistik üretmeye imkan verecek.