Gıda ve içeceğin payı ise yüzde 24.8’le kiradan sonra geliyor. Toplam tüketim harcaması içinde gıdanın payı gerilerken, konut ve kiranın payının arttığı gözleniyor. Hane halkı aylık ortalama tüketim harcaması 2006'da yüzde 12.3 artışla bin 225 TL oldu. Gıda ve içecek harcaması yüzde 12.2 artışla 304 TL, konut ve kira harcamaları ise yüzde 17.7 artışla 333 milyon TL’ye çıktı. Aylık tüketim harcaması kentsel yerlerde bin 364 TL, kırsal yerlerde ise 973 TL düzeyinde.

Türkiye’de hane halkı tüketim harcamaları içinde en büyük payı yüzde 27.2 ile konut ve kira alırken, en temel tüketim olan gıda ve içeceğin payı yüzde 24.8’le ikinci sırada geliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2006 yılı Hanehalkı Bütçe Anketi ile hanelerin tüketim harcamalarının profilini çıkardı. Buna göre, Türkiye ortalamasında hane halkının aylık tüketim harcaması 2006’da önceki yıla göre yüzde 12.3 artışla bin 225 TL oldu. Aylık ortalama tüketim harcaması tutarı kentsel yerlerde bin 364 TL, kırsal yerlerde ise 973 TL düzeyinde.

Hane halkı tüketim harcamaları içinde aylık gıda ve içecek harcamaları yüzde 12.2 ile ortalamanın altında artarak Türkiye ortalamasında 304 TL olurken, konut ve kiraya yapılan aylık harcama tutarı yüzde 17.7 artışla 333 TL’ye yükseldi. Toplam tüketim harcaması içinde gıda ve içeceğin yüzde 24.9 olan payı yüzde 24.8’e gerilerken, konut ve kiranın payı yüzde 25.9’dan yüzde 27.2’ye çıktı.

Aylık ulaşım harcaması yüzde 15.9 artarak 160 TL, ev eşyası harcamaları yüzde 2.7’lik artışla 76 TL, giyim ve ayakkabı yüzde 5.9 artışla 72 TL, haberleşme giderleri yüzde 8.5 artışla 51 TL, otel, lokanta, pastane harcamaları yüzde 6.3 artışla 51 TL, alkollü içki, sigara, tütün harcamaları yüzde 11.1 artışla 50 TL oldu. Sağlık harcamalarının ortalama aylık tutarı yüzde 12.5 artışla 27 TL olurken, Kültür ve eğlence için yapılan aylık harcama tutarı ise yüzde 3.6 gerileyerek 27 TL’ye indi. En yüksek artış yüzde 30’la eğitim harcamalarında yaşanırken, hane halklarının ortalama aylık eğitim harcaması bu artışa rağmen 26 TL düzeyinde gerçekleşti. Diğer mal ve hizmetlere yapılan harcamaların aylık ortalama tutarı da yüzde 8.9 artarak 49 TL oldu.

2005 ile karşılaştırıldığında aylık ortalama tüketim harcamaları içinde ulaştırmanın payı yüzde 12.6'dan yüzde 13.1'e ve eğitim harcamalarının payı ise yüzde 1.9’dan yüzde 2.1’e yükseldi, kültür ve eğlenceyle ilgili harcamaların payı ise yüzde 2.5’den yüzde 2.2’ye düştü.


YOKSULLAR GIDAYA İKİ KAT FAZLA PAY AYIRIYOR

Düşük gelirli hane halklarının, yüksek gelirlilere göre gıdaya iki kat daha fazla pay ayırdığı belirlendi. Gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; birinci yüzde 20’lik grupta yüzde 36.5 olan gıda harcamasına ayrılan payın, beşinci yüzde 20’lik grupta yüzde 18.6’ya düştüğü gözlendi.

Eğitim hizmetleri harcamalarının payı ise birinci yüzde 20’lik grup için yüzde 0.5 olurken, beşinci yüzde 20’lik grup için yüzde 3.1 düzeyinde gerçekleşti.

Gelire göre sıralı birinci yüzde 20’lik grupta yer alan hane halkları toplam gıda harcamasının yüzde 13.5’ini gerçekleştiriyor. Beşinci yüzde 20’lik grupta yer alanların payı ise yüzde 27.6. Konuta yapılan harcamaların yüzde 9.5’i birinci yüzde 20’lik gruptaki hane halkları yaparken, yüzde 32.9’unu ise beşinci yüzde 20’lik gruptakiler gerçekleştiriyor.

Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci yüzde 20’lik grubun payı yüzde 2.1 olurken, beşinci yüzde 20’lik grubun payı yüzde 53.9 ile yüksek düzeyde bulunuyor.


HARCAMA KALIBI GELİR KAYNAĞINA GÖRE DEĞİŞİYOR

Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hane halkları, toplam harcamaları içinde en yüksek payı yüzde 26.8’le konuta ayırırken, temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hane halkları ise en yüksek payı yüzde 26.2 ile gıda harcamalarına veriyor. Temel gelir kaynağı emeklilik geliri olan hane halklarının harcamalarında ise en yüksek payı yüzde 30’la konut alırken, bunu yüzde 27.2 ile gıda izliyor.

Hanehalkı başına ortalama aylık harcama tutarı/**
2005 2006

TL Pay(%) TL Pay(%) Değ.(%)
Toplam 1.091 100.0 1.225 100.0 12.3
Gıda ve alkolsüz iç. 271 24.9 304 24.8 12.2
Alkollü iç..sig..tütün 45 4.1 50 4.1 11.1
Giyim ve ayakkabı 68 6.2 72 5.9 5.9
Konut ve kira 283 25.9 333 27.2 17.7
Ev eşyası 74 6.8 76 6.2 2.7
Sağlık 24 2.2 27 2.2 12.5
Ulaştırma 138 12.6 160 13.1 15.9
Haberleşme 47 4.3 51 4.2 8.5
Kültür. eğlence 28 2.6 27 2.2 -3.6
Eğitim hizmetleri 20 1.8 26 2.1 30.0
Otel. lokanta. pastane 48 4.4 51 4.2 6.3
Çeşitli mal ve hizm. 45 4.1 49 4.0 8.9